Thứ Sáu

Tâm thư gửi MC Phan Anh: sống ngay, sống thẳng và đừng im lặng!

TÂM THƯ GỬI MC PHAN ANH

Mến chào MC Phan Anh,

Xin phép được tự giới thiệu, tôi là Trần Đăng Khoa và công việc chính của tôi là kinh doanh trong nhiều ngành nghề khác nhau. Tuy nhiên, do tôi vẫn thường giảng dạy nên công chúng biết đến tôi như là một diễn giả (như anh cũng hoạt động trong nhiều lãnh vực nhưng mọi người vẫn quen gọi anh là MC Phan Anh).

Do chúng ta chưa có dịp gặp gỡ nhau ngoài đời nên tôi không biết nếu viết riêng cho anh thì anh có đọc được không. Trong khi từ tận đáy lòng, tôi rất mong anh có thể đọc được những gì tôi viết. Thế nên, tôi chọn viết tâm thư này lên mạng, hy vọng nó sẽ được chia sẻ đến anh. Ngoài ra, tôi cũng có một "động cơ" khác để viết tâm thư mở thế này. Tôi sẽ nói ở phần cuối thư, vì chỉ khi anh đọc hết lá thư này, anh mới hiểu hết được cái "động cơ" ấy.

Tâm thư gửi MC Phan Anh:  hãy sống ngay, sống thẳng và đừng im lặng!
Tôi cũng biết anh đang rất bận rộn nên tôi xin phép viết tâm thư này một cách có cấu trúc (hơi kiểu văn bản) để anh dễ đọc và dễ nắm bắt những gì tôi muốn chia sẻ.

TÔI ĐÃ RẤT HY VỌNG

Cách đây không lâu, khi hay tin anh sẽ đứng ra chịu trách nhiệm quyên góp và giúp đỡ đồng bào vùng lũ, tôi đã rất vui và tràn đầy hy vọng. Là người làm kinh doanh, ít quan tâm đến show-biz, tôi chỉ biết anh sau chương trình của VTV khi anh nói về vấn đề "đừng im lặng". Nhưng qua đó, tôi cũng đã có niềm tin rất lớn vào anh. Niềm tin đó đủ lớn để tôi không chỉ bỏ tiền cá nhân mà còn sẵn sàng lấy uy tín của mình ra, kêu gọi toàn bộ nhân viên trong công ty quyên góp để ủng hộ đồng bào miền Trung.

TÔI ĐÃ RẤT TIN TƯỞNG

Sau đó, theo dõi những bước đi của anh, thấy rõ anh thực hiện đúng như cam kết và còn hơn như thế (không chỉ góp tiền và hy sinh thời gian, anh tự bỏ tiền túi ra thêm rất nhiều), tôi đã rất tin tưởng rằng tấm lòng của mình và nhân viên trong công ty sẽ đến được với những người cần nó. Chính vì thế từ đó, tôi không còn theo dõi thông tin nữa vì đã tin tưởng anh hoàn toàn.

TÔI ĐÃ RẤT THẤT VỌNG

Mãi tối qua tôi mới bất ngờ được biết về việc anh chuyển một phần số tiền quyên góp ấy cho quỹ Hiểu Về Trái Tim. Tôi không bàn về việc quỹ này thế nào, nhưng cảm giác đầu tiên của tôi là thất vọng, rất thất vọng. Là lãnh đạo, tôi dùng danh dự cá nhân của mình để đảm bảo cho anh, hứa với nhân viên của mình rằng số tiền quyên góp của họ sẽ đến được đúng nơi nó cần đến - không thiếu một đồng nào.

Đây là một đoạn trong email tôi viết cho toàn bộ nhân viên của mình: "Chúng ta đều hiểu mỗi người một hoàn cảnh, một lo toan. Cho nên, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít, số tiền không quan trọng, tấm lòng sẻ chia mới là điều đáng quý. Góp 50 nghìn, góp 500 nghìn hay góp 5 triệu, tấm lòng đều lớn như nhau. Anh xin góp 5 triệu để phát động phong trào nhé. Lý dó anh chọn PA vì anh tin PA là người chính trực và có đầu óc, sẽ thay chúng ta xử lý tiền quyên góp sao cho mang lại hiệu quả cao. Trước giờ anh rất ngại làm từ thiện ở VN (trừ khi đích thân mình hoặc người nhà đi làm) là vì chẳng tin vào tổ chức nào hết. Lần này thấy PA, một người anh cảm thấy tin được, chủ động kêu gọi quyên góp và đích thân thực hiện chuyến từ thiện, anh mới dám kêu gọi cả nhà cùng anh quyên góp cho đồng bào."

Chỉ trong vòng 1 ngày sau khi gửi ra thông điệp đó, công ty tôi quyên được hơn 34 triệu và gửi ngay cho anh. Tôi mong anh hiểu vì sao tôi thất vọng khi số tiền tôi gửi anh chuyển đến địa chỉ A nhưng rốt cuộc lại được nhận thông tin là đến địa chỉ B.

TÔI ĐÃ LÊN KẾ HOẠCH XIN LỖI NHÂN VIÊN

Hai việc xuất hiện trong đầu tôi ngay lúc đó là: Thứ nhất, phải viết email xin lỗi toàn bộ nhân viên của mình vì dù tôi không quyết định, nhưng anh chị em trong công ty quyên góp vì tin tôi. Thứ hai, nhờ bạn kế toán tìm cách liên hệ anh hoặc ngân hàng để lấy lại số tiền. Sau đó, tôi sẽ tự sắp xếp để đích thân dùng số tiền đó để giúp đỡ những người cần giúp đỡ.

Dù trong công ty tôi có những bạn chỉ góp 100-200 nghìn, nhưng đó vẫn là tiền mồ hôi nước mắt của họ, đó vẫn là tấm lòng của họ. Tôi phải có trách nhiệm với họ và với lời nói của mình. Đứng trước tấm lòng, chúng ta không đo đếm trách nhiệm bằng những con số được.

NHƯNG TÔI ĐÃ DỪNG LẠI TRƯỚC KHI PHÁN XÉT

Còn đối với anh, tôi cũng không vội phán xét hành động của anh. Tôi may mắn làm trong ngành đào tạo chuyên sâu về tâm lý con người. Tôi hiểu rõ điều cấm kỵ nhất là phán xét người khác quá nhanh và quá vội. Tôi hiểu rằng, không nên dùng hành động để suy ra động cơ. (Chắc anh vẫn còn nhớ cái lần anh có một hành động và người ta lôi anh lên truyền hình để điều tra động cơ.) Thế là tôi nhờ vợ tôi - một người có bằng cấp quốc tế về huấn luyện con người và cũng cực kỳ am hiểu tâm lý - thay tôi tìm hiểu và kiểm chứng thông tin.

Phải mất cả một buổi tối lục tìm trên Facebook của anh, rồi từ những nguồn khác trên mạng, vợ tôi mới giải thích được cho tôi hiểu đại ý như sau:

1. Chương trình từ thiện của anh có nhiều giai đoạn.
2. Anh đã rất nỗ lực làm xong giai đoạn đầu (trực tiếp) rồi.
3. Những giai đoạn sau phức tạp hơn anh sẽ phải hợp tác với một số tổ chức khác vì một mình sức anh không làm nổi.
4. Số tiền quyên góp được vượt xa dự tính của anh nên anh sẽ hỗ trợ không chỉ cho đồng bào trực tiếp bị lũ lụt mà cả đồng bào ở những vùng thường bị lũ lụt ở miền Trung.
5. Anh vẫn sẽ giám sát cùng với sự hỗ trợ của bên thứ ba (kiểm toán) để mọi việc được minh bạch nhất có thể.
6. Khoản tiền anh chuyển cho quỹ Hiểu Về Trái Tim không hẳn là "trao tặng" (từ này rất dễ gây hiểu lầm) như trên tấm bảng anh chụp đưa lên mạng, mà thật ra giống với "ký gửi" hơn (trong một tài khoản riêng của quỹ kia và có kiểm toán độc lập).

TÔI ĐẶT MÌNH VÀO VỊ TRÍ CỦA ANH

Sau khi nắm thông tin, tôi bắt đầu thử tưởng tượng tôi là anh. Một ngày nọ, tôi muốn làm chương trình từ thiện. Tôi góp 500 triệu và tôi kêu gọi quyên góp. Chỉ vài ngày sau, tôi choáng ngợp với một tài khoản hơn 24 tỉ và trọng trách nặng nề trên vai mà không hề có sự chuẩn bị. Tôi tạm gác lại mọi thứ, từ công việc đến gia đình, để cố gắng hoàn thành trách nhiệm bất ngờ này. Trên con đường đó, tôi được ủng hộ nhưng cũng bị nghi ngờ, bị ghét, bị hại,... Cuộc sống của tôi gần như đảo lộn... Tôi làm việc tốt nhưng còn khó hơn làm chuyện xấu. Từng bước tôi đi phải thật cẩn thận. Chỉ cần một bước sai thôi là hậu quả sẽ rất khủng khiếp. Nhiều khi tôi cảm thấy cô đơn, mệt mỏi, căng thẳng bên trong, nhưng bên ngoài vẫn phải cố tỏ ra mạnh mẽ...

Nghĩ đến đây thôi, tôi đã không dám nghĩ nữa... Tôi tự hỏi, có bao nhiêu người sẽ đặt mình vào vị trí của anh trước khi "ném đá" anh.

TÔI KHÔNG THỂ IM LẶNG

Từ khi bắt đầu trọng trách này, lời khen anh nhận được cũng không ít mà "gạch đá" thì cũng thừa để xây cả lâu đài. Cho nên, mặc dù thừa hiểu tâm lý đám đông, nhất là khi đám đông bị kích động bởi một vài cá nhân cực đoan, tôi vẫn viết tâm thư mở này cho anh. Một phần là để nhắn nhủ anh nhưng một phần là để nói rõ quan điểm ủng hộ của tôi dành cho anh.

Dù chúng ta chưa bao giờ có dịp gặp hay trò chuyện với nhau, xin cho tôi đứng ra hứng cùng anh chút "gạch đá" khi công khai ủng hộ anh thế này. Cách gì thì cũng sẽ có người bảo tôi viết tâm thư này để tạo scandal, PR bản thân, rồi phân tích "động cơ" này nọ. Nhưng nếu họ cho mình quyền thích nói gì thì nói mà không cần nghĩ, thì tôi cũng phải dám cho mình cái quyền "không im lặng" sau khi đã nghĩ rất nhiều.

Cuộc đời luôn có hai mặt của nó. Ngoài kia chắc chắn đang có một số ít người canh chừng từng đường đi nước bước của anh để "tặng gạch, tặng đá" nhằm thỏa mãn sự tầm thường của họ.

Nhưng...

KHÔNG PHẢI AI "NÉM ĐÁ" NGƯỜI TỐT CŨNG LÀ NGƯỜI XẤU

Tôi đã tự đặt mình vào hoàn cảnh của anh. Còn bây giờ, mong anh hãy thử đặt mình vào hoàn cảnh những người như tôi - những người đã tin tưởng và ủng hộ anh. Chúng tôi ai cũng bận rộn với công việc và cuộc sống của mình nên không thể theo sát anh từng thông tin, thành ra nhiều khi khó tránh những hiểu lầm (đặc biệt là trong một xã hội nhiễu loạn thông tin như hiện nay).

Khi vô tình hiểu lầm anh, chúng tôi đã phải trả qua rất nhiều cung bậc cảm xúc - từ tin tưởng đi đến thất vọng, hoang mang, khó chịu, tức giận,... Thậm chí như tôi còn phải chịu trách nhiệm với những nhân viên của mình. Không phải ai trong số chúng tôi cũng là chuyên gia tâm lý để tự bản thân ý thức và làm chủ được những cảm xúc đó của mình. Ngoài kia có những người vỗ ngực là "tiến sĩ tâm lý", mà còn chẳng hiểu tí gì về tâm lý trong thực tế nữa là chúng tôi, những người bình thường. Cho nên, việc một số người trong chúng tôi có phản ứng bộc phát vô tình "ném đá" anh, dù là đáng tiếc nhưng khó mà tránh được.

Đó là chưa kể, không phải ai cũng có thể dành thời gian hay đủ kiên nhẫn đào bới để tìm hiểu kỹ thông tin. Tôi may mắn có vợ tôi vừa hiểu biết, vừa kiên nhẫn giúp đỡ. Thành ra tôi chỉ mong nếu được, anh sớm có một trang thông tin riêng (hình như anh đang thực hiện nhưng chưa xong?).

Chốt lại, mong anh hiểu một điều, chúng tôi dùng tiền mồ hôi nước mắt của mình góp cho anh bởi vì chúng tôi là những người tốt, cũng như anh là một người tốt. Mong anh đừng vì một chút vô tình của chúng tôi mà nản chí trên con đường của mình. Đất nước này cần nhiều hơn nữa những con người giàu lòng nhân ái, khẳng khái, trung thực, dám nghĩ, dám làm giống như anh.

Chúng tôi sẽ cố gắng không phán xét anh nên mong anh cũng đừng phán xét chúng tôi (dù chỉ là âm thầm). Nếu người Việt chúng ta yêu thương và hiểu nhau nhiều hơn thay vì phán xét nhau, thì chắc chắn cuộc đời này sẽ đẹp hơn rất nhiều.

TÔI XIN LỖI VÀ TÔI CẢM ƠN

Mặc dù chưa có bất kỳ hành động gì làm ảnh hưởng đến anh hay nói gì trên mạng mà chưa tìm hiểu kỹ thông tin, nhưng tôi vẫn muốn xin lỗi anh. Tôi xin lỗi không hẳn vì tôi có lỗi, nhưng tôi mong lời xin lỗi này là động lực để anh vững bước trên con đường còn rất gian nan phía trước.

Tôi cảm ơn anh vì không phải ai cũng có thể làm những việc anh đang làm. Ngày hôm nay, anh không chỉ là một MC. Dù muốn hay không, anh đã vô tình trở thành một biểu tượng cho những gì tốt đẹp mà không ít người dân Việt Nam như tôi đang mong chờ ở xã hội này, đất nước này. Tôi cảm ơn anh vì tất cả những điều tốt đẹp anh đã và đang làm. Nhờ có anh, tôi có thể giúp đồng bào mình mà không cần phải hy sinh một phần cuộc sống hay công việc của mình, vẫn có thời gian dành cho con gái bé bỏng của mình. Tôi sẽ luôn cảm kích anh vì điều đó.

Nói đi thì cũng phải nói lại. Tôi xem anh như một người bạn nhưng tôi không phải là một fan cuồng của anh. Tôi ủng hộ anh khi tôi thấy anh không sai, nhưng vẫn sẽ lên tiếng phản đối một cách mạnh mẽ khi anh đi sai đường. Nếu một ngày nào đó, tôi có lên tiếng phản đối hành động của anh, cũng không có nghĩa là tôi phản đối con người anh, bởi vì người tốt thế nào thì cũng sẽ có lúc vô tình làm sai. Tôi phản đối cũng chỉ mong anh tiếp tục là đại diện cho những gì tôi trân trọng. Còn bây giờ, tôi vẫn đang ủng hộ anh.

Nhưng tôi ủng hộ anh không có nghĩa là tất cả mọi người (dù là người tốt) sẽ ủng hộ anh. Chắc chắn sẽ có những người (cũng là người tốt), họ không đồng ý với cách xử lý của anh, hoặc vì họ không tin quỹ Hiểu Về Trái Tim, hoặc vì họ muốn giúp đỡ những hoàn cảnh khác, hoặc đơn giản là họ chỉ muốn tiền của họ phải đến với đồng bào bị lũ lụt chứ không phải trẻ em bệnh tim chẳng hạn.

Cho nên, có thể anh nợ họ một lời xin lỗi. Cũng như tôi xin lỗi anh không phải vì tôi sai mà vì tôi muốn cảm ơn anh nhiều hơn. Anh có thể lựa chọn xin lỗi họ không phải vì anh sai mà vì anh thật sự trân trọng tình cảm và niềm tin của họ. Là một trong số họ, tôi hiểu cảm xúc của họ. Họ không chỉ gửi tiền cho anh để ủng hộ đồng bào lũ lụt. Họ gửi cho anh cả niềm tin và tấm lòng của họ. Một lời xin lỗi (dù anh không có lỗi) sẽ làm cho phần lớn mọi người cảm thấy tình cảm của họ được đón nhận chân thành. Khi anh xin lỗi họ, tự dưng không ít người trong số họ cũng sẽ nợ anh một lời xin lỗi.

Nếu người Việt chúng ta xin lỗi nhau nhiều hơn thay vì phán xét nhau, cuộc đời này chắc chắn sẽ đẹp hơn nhiều.

Dĩ nhiên, tất cả là lựa chọn của anh. Tôi chỉ nói lên suy nghĩ của mình vì tôi muốn giúp anh. Tôi chúc anh tiếp tục sống ngay, sống thẳng, sống đúng và đừng bao giờ im lặng.

Trân trọng,

Trần Đăng Khoa