Cuộc sống ai cũng có những lúc muốn nói một chút về chính mình, không phải để khoe khoang với thiên hạ, mà đơn giản để tâm sự với lòng, với những người mà mình yêu quí.
Tôi may mắn được sinh ra và lớn lên tại một huyện nghèo trung du miền núi của tỉnh Phú Thọ. Cuộc sống những năm tôi biết cảm nhận chắc là: nhà nhà ăn sắn độn cùng cơm, người người lên nương trồng chè, trồng sắn để kiếm thêm chút no cho gia đình. Có những lúc sắn cũng không có để ăn, bố mẹ phải vào tận những vùng sâu của Yên Lập, Thanh Sơn để mót sắn ở những nông trường nhà nước. Đi bộ mười mấy hai mươi cây số mới mang được chút sắn về băm rồi ngâm phơi khô gới cùng cơm ăn thêm chắc dạ.
 |
| Thời gian có thể thêu dụi mọi ánh hào quang, đưa một người bần hàn trở thành tỷ phú |
Nhiều lúc ăn sắn phát sợ, bố mẹ lại dành cho con những chút cơm trắng dưới đáy nồi mà không bới tung chúng lên nữa. Những bữa ăn như vậy thích thú lắm, vì bụng sẽ không bị sót, kêu ùng ùng. Giờ lớn lên mới thấy, để có được bữa cơm trắng ngon lành thì mẹ và bố lại là người phải ăn hết tất cả những phần sắn gới cùng cơm.
Thế rồi xã hội đổi thay, cuốc sống cũng dần thay đổi, bố mẹ làm lụng nhiều hơn, chịu khó hơn và sức khỏe cũng ngày một yếu hơn vì những ngày thức khuya dậy sớm kiếm thêm cho con cái chút thức ăn cải thiện. Nói là cải thiện với khi ấy chứ, những bữa ăn cải thiện khi đó cũng chỉ là thêm vài con cá mắm mục mẹ đi chợ bán củi, hay bán con gà mua về nướng than cho anh em ăn cùng. Có lẽ nhiều người còn nhớ cái cảm giác chiều về tới đầu cổng, ngửi thấy mùi cá mắm nướng thơm lừng như khắp xóm là thích thú lắm, những bữa cơm có cá mắm là những bữa cơm vi diệu, anh em sẽ được giup đánh chén no nê, những chiếc bụng ỏng căng tròn, đứng lên cũng thấy khó thở vì vui hơn, vì được ăn thoải mái vv...
Với một vùng quê nghèo thập niên 80-90, những con cá mắm là một thứ gì đó rất cao sang, ngon miệng. Cuộc sống thường ngày của vùng quê nghèo mà tôi biết chỉ là những hạt lạc rang giã nhỏ với muối thật mặn để cho ăn được lâu đỡ tốn. Nhiều khi hết lạc không có gì ăn phải rang muối trắng hạt to phi hành tỏi cùng rồi ăn cho đặm. Bữa cơm của tuổi thơ khi nghèo nó như vậy, hết muối rồi đến lạc, hết lạc rồi lại đến muối cứ thế sống qua những thời thơ ấu đầy ắp kỷ niệm vui buồn sướng khổ.
Thoáng vậy mà cũng đã mấy chục năm trôi qua, cuộc sống giờ thay đổi rất nhiều, đường làng rộng mở, nhà cửa khang trang, gia đình ai ai cũng có học đầy đủ, nhà nhà kiếm được tiền từ những việc làm xã hội, công nhân, tự do vv... rất nhiều nghề kiếm ra tiền, kể cả đi xuất khẩu lao động.
Lắm lúc nghĩ lại, nghèo không phải là cái tội, mà cái tội đã nghèo rồi lại còn ngu thì đấy mới là cái tội nặng nhất.
Vì nghèo mà anh em phải tha hương cầu thực, vì nghèo mà vợ chồng phải sống xa nhau cả mấy ngàn cây số, vì nghèo mà có những người một đi không trở lại. So với bây giờ, cuộc sống khi ấy quả là quá nghèo khổ, chẳng khác nào chị dậu với chí phèo đã phác họa.
Miền nam, vùng kinh tế mới, những nơi mà anh em, người thân của mình đã nhắm tới, với một suy nghĩ trực trào, thà chết chứ nhất định thoát nghèo, cuộc sống không thể cứ mãi như khi ấy được. Để rồi lớp lớp người ra đi tìm đường mưu sinh thoát nghèo cho chính mình.
Anh em gia đình bố mẹ mình cũng vậy, nhà có 8 người con thì đến 6 người đã ra đi tìm hướng thoát nghèo, có gì ở quê bán được phải bán bằng sạch để kiếm tiền tàu xe ăn uống dọc đường. Nhiều khi vào tới những vùng kinh tế mới là đã trắng tay không còn một đồng xu nào dính túi. Cuộc sống vùng kinh tế mới bắt đầu bằng những ngày đi cuốc đất thuê, hái cà phê mướn, cỏ vườn vv... cho người bản địa. Dần dần có được chút ít tích cóp bắt đầu buôn bán, rồi làm hàng quán, rồi mua nhà mua đất.
Ấy vậy mà đến giờ ai ai cũng có cho mình một gia đình khang trang, ấm cúng. Thời gian đúng là điều quyền lực nhất của thế giới này, nó có thể giết chết nhiều người, thiêu rụi mọi hào quang, cũng có thể đưa một người từ bần hàn chở nên tỷ phú vv...và chính nó cũng đưa một thằng nhà quê ăn không đủ no đến một thằng có thể tự đứng vững bằng đôi tay và chất xám của chính mình.
Chẳng biết bao giờ mình mới có thể trở nên giàu có, nhưng ít nhất khi này là đã khấm khá hơn cuộc sống khi thơ ấu rất nhiều, không phải ăn sắn độn, không phải quá bận tâm đến không có cái ăn cũng không phải lo nay có cái ngon mai lại chết thèm vv...
Chỉ khi nào bạn từng trải qua những năm tháng ấy mới nhận ra mình có mặt hôm nay là sự hi sinh rất nhiều từ những người thân yêu nhất!
Xin cảm ơn, xin cảm ơn tất cả, cảm ơn những hy sinh không thể nào sánh nổi của mẹ cha, của ông bà người thân bên cạnh!
Nguyen Truong
